Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze Brief IEŚ 1380

18 czerwca 2025

Piotr Oleksy - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Szczyt G7 w Kanadzie – wnioski dla Ukrainy i Europy Środkowo-Wschodniej

Szczyt grupy G7, który odbywał się w dniach 15-17 czerwca 2025 r. w Kanadzie (Kananaskis w prowincji Alberta), nie przyniósł wspólnej deklaracji końcowej uczestników. Spotkanie przedwcześnie opuścił prezydent USA Donald Trump. Jego powrót do Waszyngtonu był związany z eskalacją konfliktu zbrojnego między Izraelem a Iranem. Rozmowy w trakcie szczytu skupiały się...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1379

17 czerwca 2025

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Blisko czy daleko? Obwód królewiecki w relacjach białorusko-rosyjskich

W czerwcu 2025 r. wizytę w Mińsku złożył gubernator obwodu królewieckiego. Podczas spotkania z białoruskim przywódcą apelował o zwiększenie wymiany handlowej i odbudowę specjalnych więzi między Białorusią a Królewcem. Mimo że bliskie położenie geograficzne obu obszarów daje szansę rozwoju relacji, to rozdzielający je obszar przesmyku suwalskiego powoduje...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1378

17 czerwca 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

ZSRR wiecznie żywy? Kontrowersyjna opinia doradcy Władimira Putina

W dniach 19-21 maja 2025 r. miało miejsce Międzynarodowe Forum Prawne w Petersburgu, cykliczne wydarzenie organizowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej i fundację Roskongress. W ramach forum odbyła się debata poświęcona likwidacji Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, a następnie briefing prasowy, na którym doradca prezydenta Federacji...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1377

12 czerwca 2025

Jakub Bornio - Zespół Bałtycki

Szczyt Bukareszteńskiej Dziewiątki i państw nordyckich w Wilnie – przygotowania do szczytu NATO w Hadze

2 czerwca 2025 r. w Wilnie odbył się szczyt Bukareszteńskiej Dziewiątki i państw nordyckich, w ramach którego przywódcy 14 państw wypracowali wspólne stanowisko przed zaplanowanym na 24-26 czerwca szczytem NATO w Hadze. Spotkanie udowodniło, że grupa państw żywo zainteresowanych odstraszaniem Rosji poszerza się i przybiera ustrukturyzowane formy. Ukazało także...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1376

11 czerwca 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Energetyczna zależność. Serbsko-rosyjska współpraca w sektorze energii w dobie wojny

Serbia od dekad utrzymuje ścisłe relacje energetyczne z Federacją Rosyjską, które mają wymiar nie tylko gospodarczy, ale również strategiczny i polityczny. Choć państwo to formalnie deklaruje chęć integracji z Unią Europejską i modernizację sektora energetycznego, w praktyce pozostaje głęboko uzależnione od rosyjskich surowców. Obecna infrastruktura energetyczna...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1375

9 czerwca 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Kobiety w armii. Obowiązkowa służba wojskowa w państwach nordyckich i bałtyckich

Obecnie tylko dwa państwa europejskie, Norwegia i Szwecja, wprowadziły neutralny pod względem płci pobór do wojska. W 2026 r. do tej grupy dołączy Dania. Finlandia, Litwa, Łotwa i Estonia również rozważają możliwość wprowadzenia obowiązkowej służby wojskowej dla kobiet. Stoi za tym potrzeba wzmocnienia potencjału militarnego państwa, a także problemy z...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief IEŚ 1374

5 czerwca 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Łotwa w Radzie Bezpieczeństwa ONZ

3 czerwca 2025 r. w Zgromadzeniu Ogólnym Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) odbyło się głosowanie nad kandydaturą Łotwy na niestałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ (RB ONZ) na kadencję 2026-2027. Łotwa ubiegała się o jedyny mandat w grupie państw Europy Wschodniej i została wybrana do Rady po raz pierwszy w swojej historii. Co istotne, uzyskała szerokie...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze Brief IEŚ 1373

4 czerwca 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Czarnogóra: historyczne odszkodowania dla cywilnych ofiar wojen z lat 90. XX wieku

Rząd Czarnogóry podjął decyzję o przyznaniu pomocy finansowej rodzinom ofiar cywilnych z okresu wojen, które miały miejsce w latach 90. XX w. Przez prawie trzy dekady rodziny te nie były uwzględnione w żadnym systemie wsparcia państwowego. Jednak, na co wskazują organizacje pozarządowe, lista osób objętych pomocą nie jest pełna i powinna zostać uzupełniona. Pod...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1372

4 czerwca 2025

Jakub Olchowski - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Wybory prezydenckie w Polsce z perspektywy ukraińskich mediów

Wybory prezydenckie w Polsce przyciągnęły większą niż zwykle uwagę ukraińskich mediów. Wynika to nie tylko z roli, jaką Polska odgrywa w regionie i w polityce wsparcia dla Ukrainy, ale również z końca kadencji Andrzeja Dudy, uznawanego za proukraińskiego. Zwycięstwo Karola Nawrockiego zostało przyjęte w Kijowie z pewnym niepokojem. Ukraińscy komentatorzy...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1371

2 czerwca 2025

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Przewartościowanie dziedzictwa II wojny światowej w Ukrainie

8 maja 2025 r. przypadła 80 rocznica podpisania aktu bezwarunkowej kapitulacji Niemiec i ich sił zbrojnych. Tego dnia Ukraina po raz drugi obchodziła Dzień Pamięci i Zwycięstwa nad Nazizmem w II wojnie światowej 1939-1945. Nowe święto państwowe miało na celu połączenie dwóch wcześniejszych tradycji: Dnia Zwycięstwa nad Nazizmem w II Wojnie Światowej,...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1370

31 maja 2025

Spasimir Domaradzki - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Wybory prezydenckie w Polsce z perspektywy bułgarskich mediów

Wybory prezydenckie w Polsce cieszą się dużym zainteresowaniem bułgarskich mediów. W głównych środkach przekazu prezentowane są sylwetki polityków, komentarze i analizy, co pozwala uzyskać w miarę pełny obraz sytuacji wyborczej w Polsce. Zainteresowanie kampanią wyborczą wynika z dynamicznej sytuacji geopolitycznej, rywalizacji ideologicznej między Stanami...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1369

30 maja 2025

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Narodowa Strategia Bezpieczeństwa Norwegii

Na początku maja 2025 r. Norwegia przyjęła pierwszą Narodową Strategię Bezpieczeństwa. Dokument identyfikuje kluczowe zmiany w środowisku bezpieczeństwa, w tym agresję Rosji na Ukrainę, istotne przesunięcie w relacjach transatlantyckich, nasilającą się rywalizację mocarstw oraz osłabienie współpracy międzynarodowej. Przedstawione przez premiera Jonasa Gahra...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1368

30 maja 2025

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Wybory prezydenckie w Polsce z perspektywy białoruskich mediów

Wybory prezydenckie w Polsce i towarzysząca im kampania wyborcza nie wywołują na Białorusi dużego zainteresowania. Państwowe media w ograniczonym wymiarze informują o wyborczych zmaganiach kandydatów i nie spodziewają się zdecydowanych zmian w polityce Warszawy wobec Mińska. W swoich komentarzach wskazują na dużą polaryzację polskiego społeczeństwa, zależność...

Więcej →

Historia w przestrzeni publicznej

Komentarze IEŚ 1367

29 maja 2025

Łukasz Krzyżanowski - Historia w przestrzeni publicznej

„Sąsiedzi” Jana Tomasza Grossa z perspektywy ćwierćwiecza

W maju 2025 r. minęło 25 lat od ukazania się książki „Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka” Jana Tomasza Grossa, opowiadającej o masowej zbrodni na Żydach dokonanej 10 lipca 1941 r. w Jedwabnem. Pojawienie się tej publikacji oraz debata, którą wywołała, stanowiły potężny impuls do rozwoju badań nad historią Holokaustu w Polsce. Patrząc na...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1366

28 maja 2025

Piotr Oleksy - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Nowy prezydent Rumunii – cele, oczekiwania i możliwości

Nicușor Dan zapowiada, że jako nowy prezydent Rumunii będzie kontynuował politykę wzmacniania europejskiej jedności oraz wspierania Ukrainy. Jego zwycięstwo w wyborach jest też dobrą informacją dla obozu rządzącego w Republice Mołdawii. Znacznie większe wyzwania czekają prezydenta w polityce wewnętrznej. Głowa państwa ma w tej sferze ograniczone prerogatywy, a...

Więcej →

Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Komentarze IEŚ 1365

27 maja 2025

Jędrzej Piekara - Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Chińsko-rosyjska próba budowy wspólnej wersji pamięci historycznej i wspólnej polityki przyszłości

Po zakończeniu obchodów Dnia Zwycięstwa w Moskwie, zorganizowanych 9 maja 2025 r., oraz towarzyszących im licznych rozmów Xi Jinpinga z Władimirem Putinem nie może być wątpliwości co do tego, że oba kraje umocniły sojusz na płaszczyźnie ekonomicznej, handlowej i politycznej, a także rozpoczęły proces tworzenia wspólnej wersji pamięci historycznej. Wszystkie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1364

26 maja 2025

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Europa Środkowa na mapie unijnego Kontynentu AI

W wyścigu o dominację w obszarze sztucznej inteligencji Unia Europejska zaprezentowała swoją odpowiedź – Plan działania dla kontynentu AI. W założeniach ta kompleksowa strategia ma nie tylko wynieść UE do rangi globalnego lidera technologicznego, ale również zapewnić, że rewolucja AI nie ominie żadnego państwa wspólnoty. Dla wielu z Europy Środkowej...

Więcej →

Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Komentarze IEŚ 1363

26 maja 2025

Oleksandr Avramchuk - Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Kremlowska interpretacja „praprzyczyn” wojny przeciwko Ukrainie: wymiar środkowoeuropejski

Choć Rosja nigdy jednoznacznie nie określiła celów wojny przeciwko Ukrainie, rosyjskie przywództwo regularnie odwołuje się do pojęcia „praprzyczyn konfliktu”. Ich usunięcie ma stanowić warunek wstępny jego zakończenia. W przypadku Ukrainy oznacza to międzynarodowe uznanie aneksji Krymu i czterech obwodów, „demilitaryzację” oraz „denazyfikację”. W...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1362

23 maja 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Słowacja i Węgry sprzeciwiają się wprowadzeniu zakazu importu rosyjskich surowców energetycznych

Inwazja Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. wywołała reakcję państw Unii Europejskiej na bezprecedensową wojnę w różnych wymiarach, w tym energetycznym. Dążąc do zmniejszenia zależności od dostaw surowców energetycznych z Federacji Rosyjskiej, Komisja Europejska ogłosiła strategię REPowerEU, której celem jest m.in. całkowite odejście od importu gazu ziemnego i...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1361

22 maja 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

25 lat rządów Władimira Putina: propagandowy portret prezydenta Rosji

Rosyjska telewizja państwowa wyemitowała film dokumentalny „Rosja. Kreml. Putin. 25 lat”, poświęcony Władimirowi Putinowi i jego rządom. Produkcja, oparta na rozmowach z prezydentem Federacji Rosyjskiej i licznych materiałach archiwalnych, stanowi przypomnienie jego zasług i uzasadnia jego obecną politykę. Film prezentuje poglądy Putina na relacje Rosji z Zachodem...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1360

21 maja 2025

Robert Rajczyk - Zespół Pamięci Zbiorowej

Groźba likwidacji społeczeństwa obywatelskiego i niezależnych mediów na Węgrzech?

Złożony do parlamentu przez posła Fideszu projekt ustawy „O przejrzystości życia publicznego” to – obok ustawowego zakazu organizowania zgromadzeń promujących homoseksualność i operacje korekty płci, ustanowienia pełnomocnika rządu do identyfikacji węgierskich beneficjentów funduszy USAID i utworzenia w 2024 r. Urzędu Ochrony Suwerenności – kolejna decyzja,...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1359

20 maja 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Andrzej Szabaciuk - Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Prawosławie w Estonii: między autonomią a bezpieczeństwem narodowym

Odzyskanie niepodległości przez Estonię przyniosło podział miejscowego prawosławia na Cerkiew podległą Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu i Cerkiew zależną od Patriarchatu Moskiewskiego. Agresja Rosji na Ukrainę w 2022 r. zaostrzyła stosunek Estonii do Estońskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego, co przełożyło się na decyzje administracyjne,...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1358

19 maja 2025

Łukasz Lewkowicz - Zespół Pamięci Zbiorowej

Wielowektorowość po słowacku: premier Fico świętuje w Moskwie zakończenie wojny

9 maja 2025 r. premier Słowacji Robert Fico (Smer-SSD) wziął udział w uroczystościach upamiętniających 80. rocznicę zwycięstwa nad nazistowskimi Niemcami w II wojnie światowej, zorganizowanych w Moskwie. Był jedynym przywódcą państwa UE, który uczestniczył w tym wydarzeniu. Podczas delegacji Fico spotkał się z prezydentem Rosji Władimirem Putinem, a także m.in....

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1357

19 maja 2025

Jakub Bornio | Łukasz Lewkowicz - Zespół Bałtycki, Zespół Pamięci Zbiorowej

Dziesiąty szczyt Inicjatywy Trójmorza w Warszawie – główne postanowienia i perspektywy rozwoju

W dniach 28-29 kwietnia 2025 r. w Warszawie odbył się jubileuszowy, dziesiąty szczyt Inicjatywy Trójmorza (Three Seas Initative, 3SI), którego gospodarzem był prezydent Andrzej Duda i któremu tradycyjnie towarzyszyło Forum Biznesowe. W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele 23 państw i podmiotów. Do głównych osiągnięć szczytu można zaliczyć poszerzenie 3SI o...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1356

16 maja 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Renesans technologii jądrowej w Europie Środkowej

Po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 r. państwa Europy Środkowej stanęły przed bezprecedensowym wyzwaniem przeprowadzenia pilnej i trwałej redefinicji źródeł zaopatrzenia w energię elektryczną. Dotychczasowa zależność od surowców z Federacji Rosyjskiej stała się zagrożeniem nie tylko gospodarczym, ale i strategicznym. W tym kontekście technologia jądrowa, która...

Więcej →